หลักทิศ ๖การปฏิบัติตนให้เหมาะสมในฐานะผู้ปกครองและผู้อยู่ในปกครอง

หลักทิศ ๖การปฏิบัติตนให้เหมาะสมในฐานะผู้ปกครองและผู้อยู่ในปกครอง

หลักธรรมทิศ ๖ ในข้อผู้นำที่เป็นที่รัก  ผู้ตามที่น่าไว้วางใจ

การปฏิบัติตนให้เหมาะสมในฐานะผู้ปกครองและผู้อยู่ในปกครองตามหลักทิศเบื้องล่าง ในทิศ 6

เหฏฐิมทิส คือ ทิศเบื้องต่ำ ได้แก่ บ่าวไพร่ อันผู้เป็นนายหรือผู้เป็นหัวหน้า พึงให้การอุปถัมภ์ด้วยเหตุ 5 ประการ กล่าวคือ

ประการที่ 1 ด้วยจัดการงานให้ทำตามสมควรแก่กำลัง ได้แก่ รู้จักเลือกงานที่เหมาะแก่ประเภทของบุคคลและรู้จักแบ่งเวลาการงานให้พอแก่กำลังความรู้ความสามารถของเขา

ประการที่ 2 ด้วยให้อาหารและรางวัล ได้แก่ การเอาใจใส่ดูแลในเรื่องการกินอยู่และค่าตอบแทน ไม่ให้ขัดสนฝืดเคือง ให้เหมาะสมกับสภาพเศรษฐกิจ และเป็นไปตามความรู้ความสามารถของเขา

ประการที่ 3 ด้วยการรักษาพยาบาลในเวลาเจ็บไข้ ได้แก่ จัดสวัสดิการค่ารักษาพยาบาลให้พอเหมาะพอควรแก่ตำแหน่งหน้าที่ของเขา ตลอดจนจัดหาเครื่องเวชภัณฑ์ไว้ประจำบ้านหรือประจำที่ทำงาน เพื่อบำบัดความเจ็บไข้เล็กๆ น้อยๆ ทั้งในเวลางานหรือในเวลาค่ำคืน

ประการที่ 4 ด้วยแจกของมีรสแปลกให้กิน ได้แก่ การให้สินน้ำใจเล็กๆ น้อยๆ เช่น การให้ผลไม้ซึ่งมีเป็นคราวตามฤดูกาล หรือของขวัญที่ได้มาแต่ต่างจังหวัดหรือต่างประเทศ ซึ่งจะทำให้เขาเกิดความรู้สึกปลาบปลื้มในมโนธรรมของผู้เป็นนายหรือเป็นหัวหน้า

ประการที่ 5 ด้วยการปล่อยในสมัย ได้แก่ ควรปล่อยให้เขาหยุดงานหรือควรปล่อยให้เขาได้พักรื่นเริงในเทศกาลต่างๆ หรือในกิจกรรมอันเกี่ยวกับการพิธี การกุศล แล้วแต่ความจำเป็น หากกลัวว่าการปล่อยให้หยุดงานจะเป็นเหตุให้งานคั่งค้าง ก็ควรจัดให้เปลี่ยนกันหยุดตามแต่ความสะดวก อันเป็นลักษณะการปกครองผู้น้อยให้อยู่ในถ้อยคำ มีความเคารพยำเกรง เพราะผู้ใหญ่ประพฤติเป็นธรรม มีความเมตตาปรานี ไม่เบียดเบียนผู้น้อยให้ได้ความลำบากเดือดร้อน